Kireci, ocaklarından çıkarılırken gördünüz mü? Yoksa sadece nalburlardan mı hatırlıyorsunuz? Kireç ile badananın beyazlatıcı, bakterileri öldürücü, dezenfekte edici ve evin kokusunu değiştirip mekanı ferahlatıcı özellikleri nedense az bilinmekte. Su ile karıştırılmadan önce oldukça tehlikeli olan bu kireç nasıl oluyor da bu kadar faydalı olabiliyor? Diğer tür boyalara göre son derece sağlıklı olan kireç boyalarının nedenini, nasılını, niçinini sizin için araştırdık.
Neden kireç?
Her boya gibi kireç de duvarların düzgün ve güzel gözükmesini sağlar. Kireç, duvarlardaki oluşan mikrop ve bakterileri öldürme, haşereleri barındırmama özellikleri ile diğerlerinden ayrılır. Ayrıca hem beyazlatıcı özelliğinin olması hem de evin kokusunu değiştirmesi ve oturulan mekâna ferahlık vermesi onu tercih ettiren diğer sebeplerdendir. Ekonomik açıdan da daha uygundur. Bunun yanında odayı aydınlatmak için aşırı elektrik tüketimine de gerek kalmaz. Gözü yormama özelliğinden dolayı ders çalışanlar ve kitap okuyanların oda ve ofisleri için uygun bir seçimdir.
Kireç badanalar bilhassa büyük şehirlerde yerini plastik badana ile duvar kâğıtlarına bırakmış durumda. Bunların daha dekoratif olması tercih sebebi oluyor. Ancak plastik esaslı boyalar, bütün odayı resim tuvaline çeviren duvar kâğıtları eve ve sağlığa zarar verse de bunlarla kirecimizin başı dertte. Çünkü son yıllarda artık onun iyi gözükmediğini düşündüğümüz için tercih etmiyoruz. Ama yeşil bina yapımının da arttığı günümüzde insanların kirece iade-i itibar edeceklerini düşünüyoruz.
Ne zaman badana yapılır?
Badana ihtiyaca göre genelde ilkbaharda ve yılda bir defa yapılır. Eğer duvarlar kirlenmemişse bu zaman uzatılabilir. Binaların dışlarına yapılacak badanalarda ise ısı önemlidir. Soğuk havalarda, ısının 10 derecenin altında bulunduğu zamanlarda dış badana yapılmaz.
Kirecin hazırlanması:
• Bir oda için ortalama 2-3 kg temiz ve beyaz kireç, genişçe bir kapta su ile söndürülür.
• Yalnız bu iş ev içinde yapılmamalıdır. Patlamalar hem kirlenmeye hem de insan vücudunda yanmalara sebep olur.
• Sönen kireç dinlendirilir.
• Bu işlemi atlatmak için poşetlerde satılan sönmüş kireç alınabilir.
• Bazı kaynaklara göre yoğurt kıvamında, bazılarına göre de koyu ayran kıvamında hazırlanır. En iyisi sizin kendi kullanım tercihinizdir.
• Badananın çıkmaması, dökülmemesi için içine % 3 oranında şap veya tuz konur. Tuz kalın olmalıdır. Aynı amaç için tuz yerine bire on oranında (1/10) beyaz tutkal da kullanılabilir. Az miktarda yağ katılması da önerilmektedir. (5kg kireç içim yarım çay bardağı)
Duvar ve tavanın hazırlanması:
Badanadan önce duvarların fırça ile tozunun alınması ve ıslak bezle iyice silinmesi lazımdır. Duvarlarda çatlak ya da çukurlar varsa sıva alçıyla badanadan önce kapatılır.
Tavana uygulama:
Bir kat vurduktan sonra 1 saat veya 2 saat beklenir. İyice kuruduktan sonra tekrar boyanır.
Bu tekrarlar tavanın kirlilik durumuna göre devam eder.
Duvarlara uygulama:
Hazırladığımız tavan boyasına ek olarak tutkal katılır. (5 kg kireç için yarım kg tutkal) Badana yaparken birinci kat boyanın duvara iyice işlemesine dikkat edilir. İkinci katı sürmeden önce kurumasını beklemek gerekir. Çünkü kurumadan vurulan ikinci kat boya duvarlarda fırça izi oluşturur. İkinci ve üçüncü kat badanalar ilkinden biraz koyu olur. Duvarların renkli olması istenirse nalburlarda satılan toz boyalar ya da renk tüpleri temin edilebilir. Bu boyalar ayrı bir kapta sulandırılıp istenilen renk tonu ayarlanır ve kirece ilave edilir.
Önemli Notlar:
• Kireç badana; kıl, plastik fırça veya püskürtme ile yapılır.
• Evin içinde odalarda yapılan badanalarda rüzgâr ve hava akımına dikkat edilmelidir. Zira rüzgâr veya hava akımına uğrayan yerler çabuk kuruyacağından badana lekeli olabilir. Odaları eşit havalandırmak için kapı ve pencerelerin kapalı olması gerekir.
• İlk kat boyadan sonra en az 1 saat beklemelidir.
• Boya yaparken size sanki boyanmıyormuş gibi gelebilir. Ancak kurudukça renk oturacak ve boya belirginleşecektir.
• En önemlisi, eğer usta bir boyacı değilseniz; badana yapacağınız odayı tamamen boşaltın. Ya da eşyaların hepsini ortaya toplayıp üstünü uygun bir şeyle kapatın.