Kiremit, kilin pişirilmesiyle elde edilen bir çatı örtü yapı malzemesidir. Uzun yıllara dayanan bir geçmişi vardır. İlk olarak, kiremitler geçmeli şekilde üretilmeye başlanmıştır. Kiremitlerin geçmeli olarak üretimi ile daha az sayıda ve buna bağlı olarak ağırlığı daha az olan bir örtü olanağı sağlanmış olur.
Genellikle yurdumuzda kiremit içinde kireç ve organik madde bulunmayan ekşitilmiş lüleci çamurundan yapılırlar. Kiremitlerde pullanma, çarpılma, çatlama gibi özürlerin olmaması istenir. İyi bir kiremit, bir metalle vurulduğu zaman tiz bir ses çıkarmalıdır. Günümüzde kullanılan kiremit çeşitleri, Marsilya, Alaturka kiremit, Oluklu kiremit, Roman tipi kiremit ve Düz kiremit tipi kiremitlerdir.
Kiremit Çeşitleri
Marsilya Roma Tipi Kiremitler
Bu kiremitler, basınç altında makinalar da kalıplanırlar, yerli kiremitlerden daha sıkı ve az gözenekli olurlar. Bu kiremitler, kalıplandıktan sonra kurutulur. Kurutma işlemi açık havada veya üstü kapalı sundurmalarda yapılır. Kurutulan kiremitler sürekli ve süreksiz fırınlarda pişirilerek elde edilirler.
Genellikle iki tip üretilirler. Birinci tipin yüzeyi 23×41 cm örttüğü yüzey ise 20×33,3 cm’dir. İkinci tipin ise yüzeyi, 25×40 cm’dir. Örttüğü yüzey ise 20×33,3 cm’dir. Bu kiremitlerle örtülen çatı yüzeylerinin mahyaları için, ayrı tip mahya kiremitleri kullanırlar. Bunların boyları, 40 cm ve enleri 17 cm’dir. 1 m2 çatı yüzeyine 15-16 adet Makine kiremidi gider. Her birinin ortalama ağırlığı 3kg’dır.
İki Tip Döşenirler;
- Tahta kaplamalı tip: Merteklerin üzerine 2,5 cm. kalınlığında kiremit altı kaplaması yapılır. Tahtalar düz çakılır. Lambalı, zıvanalı olarak çakılabilir. Bunun üzerine kiremit dizilir.
- Çıtalı tip, 4×6 cm ebadında, damlalıktan itibaren çatı kenarlarına paralel ve aralıklarını kiremit boyuna uygun olarak 33,5 cm mertekler üzerine çivilerle çakılırlar.
Alaturka Tipi Kiremit
Alaturka kiremit çok eskiden beri kullanılan oluk kiremit olarak bilinen bir kiremittir. Değişik boyut ve biçimde olanlarına rastlamakta mümkündür. Genel olarak uzunluğu 42 cm, genişliği 21 cm, bir kiremidin örttüğü yüzey 17×40 cm ve 1m2 yüzey için zayiat la birlikte 27 adet kiremit ihtiyacı vardır. Bu kiremitlerin bir tanesinin ağırlığı ortalama 2,5 kg ve 1m2 çatı yüzeyinde 70 kg ağırlık oluşturur. Aynı kiremidin alt kiremit ve üst kiremit olarak kullanılmasıyla çatı örtüsü meydana getirilir.
Alaturka kiremitle örtülmüş çatıların, kiremitler çatıya tespit edilemediği ve bu nedenle kiremitler saçağa doğru kaydığı için zaman zaman aktarılmaları gerekir.
Roma Tipi Kiremit
Roma tip kiremit, kiremidin bir kısmı düz, bir kısmı ise yarım silindir şeklindedir. Marsilya tipi kiremit gibi geçmelidir. Eğim ve eğime dik doğrultuda geçmeli olan bir kiremit çeşididir. Diğer bütün özellikleri Marsilya tipi kiremit gibidir. Kiremidin boyu 40 cm, genişliği 25 cm, bir tanesinin ağırlığı yaklaşık 3 kg ve 1m2’ye 13 adet kiremit kullanılır.
Oluklu (S) Kiremit
Oluklu kiremit, alaturka kiremidin iki tanesinin yani alt kiremitle üst kiremit’in birleşerek bir sinüzoit şekli meydana getirmesi ile oluşur. Kısacası en kesiti (S) harfine benzediği için “s” kiremit de denir.
Böylece, alaturka kiremidin bir alt kiremit ve bir de üst kiremit olarak yerleştirilmesinden doğan kiremit ağırlığının artması gibi sakınca azaltışmış olur. Marsilya tipi kiremit tipi kaymasını engellemek için tahtaya bir telle bağlantı yeri bulunur.
Oluklu kiremidin yan yana gelmesinde, bir kiremidin diğerinin üstüne bindirilmesi yeterlidir. Eğim doğrultusunda da üst üste bindirilen kiremitlerin her birisinin alt tarafında, mertekler üzerine tespit edilecek çıtalara takılmak üzere birer çıkıntı bulunur. Böylece kiremitlerin kaymaları önlenmiş olacaktır.
Düz Kiremitler
Genellikle çatı eğiminin fazla olduğu ve çatı arasının yaşam alanı olarak değerlendirildiği yerlerde kullanılması yaygındır. Bu kiremit adından da anlaşılacağı gibi düz bir plaka şeklindedir. Kiremidin boyu 38 cm, genişliği 18,5 cm ve ağırlığı yaklaşık 2 kg’dır. Kiremitlerin birbirlerine geçmeyi sağlayacak bir profil yoktur. Bu nedenle kiremitler yan yana getirilirler.
Düz kiremitlerin alt yüzünde, kiremit altı çıtalara takılmak üzere birer çıkıntı ve aynı çıtaya çivilenmek üzere ikişer çivi deliği bulunur. Bu kiremitler tek ve çift kat olarak dizilirler. Ülkemizde üretilen düz kiremitlerin yuvarlak ve sivri uçlu olmak, üzere iki tipi vardır. Saçakların bittiği son kiremit sırasında kullanılmak üzere düz uçlu saçak kiremidi de üretilmektedir.
